PEL CUSTOM GUITARS
Handmade guitars by Michel Prozee
Michel Prozee - een van onze klanten
en een beroeps gitaarbouwer - is zo vriendelijk geweest een verhandeling te
schrijven over het toepassen van hout in electrische gitaren.
Dhr Prozee schrijft:
"Op verzoek van Geert, en om meer mensen inzicht te geven in hout gerelateerd
tot elektrische gitaren, volgt hier een stuk over hout en klank specifiek voor
elektrische gitaren. Deze houtsoorten zijn uiteraard beschikbaar bij AF!
Uiteraard is het verstandig om de onafgewerkte maten uit te rekenen, en te
kijken of deze maten beschikbaar zijn. Een gitaar uit een stuk is verleidelijk,
maar minder stabiel. Een gitaar uit 2 of 3 stukken, met de nerf omgekeerd
gelijmt zal veel minder snel werken.
Bubinga:
Dit is zwaar hout, en minder geschikt voor een gitaarbody maar wel voor de nek.
Het is erg geschikt voor lamineren of toppen en heeft een mooi uiterlijk. Het
wordt wel gebruikt voor basbody's, omdat het heldere middentonen produceert en
een lekkere bastoon. Door zijn eigenschappen wordt het ook voor het fretboard
gebruikt.
Cocobolo: Een palissander soort, en daardoor uitermate geschikt voor het fretboard.
Door de grootte niet geschikt voor body's. Is echter lastig te lijmen, en het
zaagstof kan irriterend zijn. Het is echter prachtig om te zien! Zoals bijna
alle palissander soorten voelt het zacht aan, en heeft het een warme toon.
Ebben:
Hard en dicht hout, met een diepzwarte kleur. Het wordt voornamelijk voor
fretboard gebruikt, maar er worden ook wel (zeer sporadisch) nekken van gemaakt.
Het is erg zwaar! Ebben voelt hard aan, en haalt voornamelijk de midden en hoge
tonen naar boven. Hoeft niet afgewerkt te worden.
Eiken:
Is niet echt geschikt voor een body, omdat het slechte resonantie eigenschappen
heeft. Voor laminaat of dunne top is het wel geschikt, en er zijn prachtige
stukken te krijgen. Dit hout is puur voor het zicht, en moet ook NIET voor de
nek gebruikt worden.
Elzen (Alder):
Dit is een lichtgewicht hout, traditioneel gebruikt voor vintage gitaren zoals
Fender. Het heeft een warm geluid, maar niet echt een uitzonderlijke tekening.
Populair omdat het goedkoop is bij de "massa gitaren". Wordt niet voor de nek
gebruikt.
Esdoorn (Maple):
Zware dichte houtsoort, die erg schel klinkt. Er worden wel body's gemaakt
volledig van Esdoorn, maar dit is niet aan te raden. Het is wel uitermate
geschikt voor toppen, omdat het hout goed reageert op toon en prima combineert
met warmere donker houtsoorten. Voor nekken is het ook erg populair, uit een
stuk voor vintage gitaren. Meest populaire nek is de combinatie met palissander
toets.
Esdoorn Gemoesteerd (Bird's Eye Maple):
Uitermate geschikt voor lamineren of toppen, met een prachtig uiterlijk. Ook
weer voor nekken erg populair.
Esdoorn Riegel (Flame Maple):
Uitermate geschikt voor lamineren of toppen, met een prachtig uiterlijk. Ook
weer voor nekken erg populair.
Essen (Ash):
Licht gekleurd, gemiddeld zwaar met een mooie open nerf. Klinkt helder, maar
heeft ook wat extra bas respons. Dit hout is erg goed geschikt voor gitaarbody's,
en kan mooi blank afgewerkt worden.
Limba (White Korina):
In mijn opinie DE houtsoort om een gitaar van te maken. Dit hout is zeldzaam, en
moeilijk te krijgen. Ik was zelf dan ook zeer verbaasd dat Geert het in huis
heeft. Het hout heeft een open en duidelijke nerf, en ziet er wit/licht olijf
kleurig uit, en wordt in combinatie met Tung olie prachtig Amber. Het is
middelzwaar tot soms zwaar, variatie is groot. De toon is vergelijkbaar met
Mahonie, diep en warm, maar met meer midden response en meer resonantie. Het is
ook zeer makkelijk te bewerken. Ook zeer goed te gebruiken als nek, niet voor
fretboard.
Linde:
Lichte houtsoort, die redelijke geluidskwaliteit heeft. Is echter niet echt
populair, omdat het voor electrische gitaarbouw te neutraal is. Niet te
gebruiken voor de nek.
Mahonie Swietenia (Honduras):
Middelzwaar hout dat goed te gebruiken is voor de nek. Het is een stuk duurder
dan Sipo, maar door de eigenschappen beter te gebruiken voor de nek. Het heeft
een warme diepe en volle toon, en is erg stabiel. Gibson gebruikt dit hout al
tientallen jaren voor hun nekken.
Mahonie Sipo (African):
Bijna dezelfde eigenschappen als Swietenia qua toon, maar door de bredere nerf
is het beter om het alleen voor de body te gebruiken. Makkelijker te bewerken
dan Swietenia.
Olijhout:
Hard hout, waarvan wel nekken worden gemaakt, maar zelf heb ik hier helaas geen
ervaring mee...
Padouk:
Heeft ongeveer dezelfde eigenschappen als Maple, maar heeft een prachtige
dieprode kleur. Deze kleur wordt donkerder onder invloed van licht. Het heeft
een open nerf met een mooie tekening, en wordt voornamelijk voor toppen gebruikt.
Is goed te bewerken, maar het stof kan irriteren. Dus ook oogbescherming! Hoeft
niet afgewerkt te worden. Padouk is ook prima geschikt voor de Nek.
Palissander soorten:
Zware houtsoort, te gebruiken voor nek, lamineren maar voornamelijk voor
fretboard. Diepe warme toon, met mooie tekening van lichtgeel met donkere
strepen, tot bruin/diep rood. Hoeft niet afgewerkt te worden.
Populier:
Wordt vooral voor Massa Gitaren gebruikt, en is minder stabiel. Hetzelfde geluid
als Elzen.
Purperhart (Purpleheart):
Heeft een prachtige paarse kleur, en wordt vaak gebruikt als accentlijnen in
body en nek. Deze houtsoort heeft ongeveer dezelfde toonsoort als Bubinga, en is
ook goed geschikt als nek en fretboard. Het heeft een goede bastoon. Hoeft niet
afgewerkt te worden.
Redwood:
Wordt voornamelijk gebruikt als top of om te lamineren. Heeft wat minder
gedefinieerd geluid dan Mahonie, en is moeilijk aan te komen.
Wenge:
Zwarte houtsoort, qua geluid gelijk aan Esdoorn maar zwaarder. Wordt
voornamelijk voor lamineren gebruikt.
Zebrano (Zebrawood):
Dezelfde geluidseigenschappen als Wenge, lichter van gewicht maar met een
prachtig gestreept uiterlijk. Wordt wederom voornamelijk voor lamineren gebruikt
of top gebruikt.
Het instrument
Per onderdeel de houtsoortkeus beschreven:
Nek:
Houtsoorten die voor de nek gebruikt worden (met uitzondering van de toets),
moeten bij voorkeur wel afgewerkt worden. Het is bekend dat de nek onder invloed
van zweet en vocht kunnen torderen. Deze kans wordt uiteraard verkleint door de
nek uit 2 of 3 stukken te maken. Om toch een houten gevoel te houden kun je Tung
of Danish oil gebruiken, en net zoveel lagen aanbrengen tot het hout verzadigd
is. Meestal de 1e laag overdadig aanbrengen, half uur in laten trekken en
overmatige olie weghalen. Enkele dagen (!) laten drogen, en de volgende lagen zo
dun mogelijk aanbrengen. Nekken moeten bij voorkeur kwartiers gezaagd worden in
verband met stabiliteit. Dit geldt niet voor het fretboard.
Body:
De body raad ik aan altijd af te werken, omdat daarmee vaak de mooie tekening
beter naar voren komt. Met een hout als Esdoorn Riegel kun je met beits mooie
resultaten bereiken. Met de hand (bijvoorbeeld amber) inwrijven, en na drogen
schuren. De diepere nerven zullen meer opnemen, en daardoor de kleur behouden.
Hierdoor kun je de tekening dramatisch mooi maken, meerdere kleuren combineren
en blank aflakken (met voorkeur nitro cellulose). Voor de normalere houtsoorten
die met een kleur worden gelakt is er een mooi alternatief. Het locale
autoschade bedrijf is vaak bereid om een body te spuiten voor een kratje bier of
2, ze kunnen alle kleuren maken en professioneel spuiten. Verder heeft zelfs
Halfords voor de doe het zelver alle kleuren beschikbaar. Met blanke lak
aflakken. Verder heb ik ook mooie gitaren gezien die zijn afgewerkt met
transparante polyurethaan lijm. Opwrijven met een vast doek of nylon panty. Tja,
een hardere vaste en waterdichte afwerking kan je waarschijnlijk niet vinden.
Combinatie's van houtsoorten
Aan de hand van de houteigenschappen kun
je je eigen klank samenstellen. Logische combinaties aan de hand van de
houtsoorten zijn:
->Body - Mahonie met Maple top - Essen met Purperhart top - Mahonie met Padouk
top
->Body en nek - Korina body met Maple nek - Essen met Maple nek - Mahonie body
met Padouk nek
Wat doen de grote merken...
Dit geeft je een eindeloze variatie, maar je kunt ook de grote namen volgen:
*Gibson: Korina of Mahonie body, vaak met maple top. Mahonie nek met
voornamelijk Ebben toets.
*Fender: Elzen of Essen body. Maple neck en toets.
Gibson wordt dan ook vaak gebruikt voor Rock, Fender meer voor Vintage geluid.
Verklaring van de termen
Vintage: Naam voor oude gitaren (en geluid), vnl 50's en 60's Fender gitaren.
Lamineren: Een dun laagje hout, wat puur voor het uiterlijk wordt toegepast.
Top: Dikker laag hout, waarmee de totale toon van de body mee wordt beinvloed.
Hoe dikker de top, hoe meer invloed van de top-houtsoort.
Ten slotte:
Dit zijn genoeg tips om een redelijk beeld te krijgen wat past bij wat je wilt.
Uiteindelijk bepaald je eigen smaak wat de uiteindelijke keuze wordt.
Succes!
Michel Prozée
Michel Prozee Met ongelakte body.
Hoi Geert,
Met trots presenteer ik mijn LesPaul
body. Gemaakt van jullie Afrikaans Mahony (2 stukken, probeer de
lijm naad te vinden ;) met een 12mm padouk top die ik in de
stukjeszolder had gevonden. Ik ben helemaal verliefd! Ik heb er
een Mahony nek bij met macasser ebony toets, als ie af is stuur ik
een mooie foto met klein verhaal voor je site. Leuk detail is dat
ik geluidskamers gefreesd heb door de hele body. Goed voor gewicht,
en speciaal geluid. Jullie hout is echt te gek!
Een extatische Michel...
Michel Prozee Met gelakte body.
Padoek gitaarbody
Limba gitaar Let op de ietwat gewolkte tekening van het Limba hout !
Limba Gitaar
Gitaarbody van Limba. Gemaakt door Michel Prozee. Hij koos
voor Limba omdat juist deze houtsoort de door hem gezochte klank kan
voortbrengen. Ook bij electrische gitaren heeft de houtsoort een grote
invloed op het geluid !
